Sâu máy tính là gì? Loại sâu này có tác hại và lây lan như thế nào? Nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn về sâu máy tính thì có thể tham khảo các thông tin nằm trong bài viết này dưới đây nhé!
Bạn có biết sâu máy tính là gì hay không?
Nội dung chính
Sâu máy tính là gì?
Sâu máy tính là một loại phần mềm độc hại có khả năng tự sao chép và lan truyền qua các mạng máy tính. Sâu máy tính khác với virus máy tính ở chỗ nó không cần gắn vào một chương trình hay tệp tin nào để hoạt động, mà chỉ cần kết nối với một máy tính bị nhiễm. Sâu máy tính thường được tạo ra với mục đích gây phiền nhiễu, chiếm dụng tài nguyên hệ thống, hoặc thực hiện các hành vi xấu khác.
Vậy sâu máy tính khác virus chỗ nào? Nếu bạn không biết thì sâu máy tính khác với virus máy tính ở chỗ sâu máy tính không cần gắn vào một chương trình hay tệp tin khác để hoạt động, mà có thể chạy độc lập.
Có các loại sâu máy tính nào?
Theo cách phân loại của Microsoft, có bốn loại sâu máy tính chính là:
Sâu máy tính hiện nay có 4 loại chính
- Sâu email: Là loại sâu máy tính phổ biến nhất, sử dụng email để lan truyền. Sâu email thường gửi bản sao của chính nó đến tất cả các địa chỉ trong danh bạ của người dùng bị nhiễm, và có thể chứa các đường dẫn đến các trang web độc hại. Ví dụ: Sâu ILOVEYOU, Sâu Mydoom.
- Sâu mạng lưới ngang hàng (P2P): Là loại sâu máy tính sử dụng các mạng lưới ngang hàng để lan truyền. Sâu P2P thường giả danh là các tệp tin phổ biến như nhạc, phim, hay phần mềm, và được chia sẻ qua các ứng dụng như BitTorrent, eMule, hay Kazaa. Ví dụ: Sâu VBSWG.AX, Sâu Nugache.
- Sâu Internet Relay Chat (IRC): Là loại sâu máy tính sử dụng các kênh trò chuyện trực tuyến để lan truyền. Sâu IRC thường gửi các tin nhắn có chứa các đường dẫn đến các tệp tin độc hại cho các người dùng khác trong cùng kênh, hoặc tự động tải về các tệp tin độc hại từ các máy chủ IRC. Ví dụ: Sâu GTbot, Sâu Rbot.
- Sâu lỗ hổng bảo mật: Là loại sâu máy tính sử dụng các lỗ hổng trong hệ điều hành hay các ứng dụng để lan truyền. Sâu lỗ hổng bảo mật thường không cần sự can thiệp của người dùng, mà chỉ cần quét và tấn công các máy tính có lỗ hổng. Ví dụ: Sâu Blaster, Sâu Conficker.
Sâu máy tính nào nguy hiểm nhất thế giới?
Trong lịch sử, đã có rất nhiều sâu máy tính gây ra những thiệt hại lớn cho cá nhân, tổ chức hay quốc gia. Một số sâu máy tính được coi là nguy hiểm nhất thế giới bao gồm:
Sâu máy tính có thể gây ra nhiều thiệt hại lớn mà bạn không lường được
- Sâu máy tính Stuxnet: Đây là một sâu máy tính được thiết kế để tấn công các hệ thống điều khiển công nghiệp, đặc biệt là các nhà máy luyện uranium của Iran. Sâu máy tính này có thể thay đổi tốc độ quay của các máy ly tâm, gây ra sự hỏng hóc và làm giảm khả năng làm giàu urani của Iran. Sâu máy tính này được cho là do Mỹ và Israel phối hợp phát triển và triển khai.
- Sâu máy tính ILOVEYOU: Đây là một sâu máy tính lây lan qua email với tiêu đề “ILOVEYOU” và tệp tin đính kèm “LOVE-LETTER-FOR-YOU.TXT.vbs”. Khi người dùng mở tệp tin này, sâu máy tính sẽ sao chép chính nó vào các tệp tin có đuôi vbs, js, jpg, jpeg, mp3 hay mp2 và gửi email chứa sâu máy tính đến tất cả các địa chỉ trong danh bạ của nạn nhân. Sâu máy tính này đã gây ra thiệt hại ước tính lên đến 10 tỷ USD và ảnh hưởng đến hơn 50 triệu máy tính trên toàn thế giới.
- Sâu máy tính Conficker: Đây là một sâu máy tính lợi dụng một lỗ hổng bảo mật trong hệ điều hành Windows để lây lan qua mạng. Sâu máy tính này có thể tạo ra một mạng lưới máy tính bị nhiễm sâu (botnet) để thực hiện các hoạt động phi pháp như gửi spam, đánh cắp dữ liệu hay tấn công từ chối dịch vụ (DDoS). Sâu máy tính này đã ảnh hưởng đến hơn 15 triệu máy tính trên hơn 190 quốc gia.
Tác hại của sâu máy tính
Sâu máy tính có thể gây ra nhiều tác hại cho người dùng và hệ thống máy tính, như:
- Làm chậm hoặc làm treo máy tính do chiếm dụng băng thông, bộ nhớ, hay CPU.
- Gửi đi các thông tin cá nhân hay bí mật của người dùng như mật khẩu, số tài khoản, hay số thẻ tín dụng.
- Tải về hoặc cài đặt thêm các phần mềm độc hại khác như virus, trojan, keylogger, hay ransomware.
- Thay đổi hoặc xóa các tệp tin quan trọng trên máy tính.
- Làm hỏng hay vô hiệu hóa các chương trình bảo mật như phần mềm diệt virus hay tường lửa.
- Gây ra các vấn đề an ninh mạng như tấn công từ chối dịch vụ (DDoS), tấn công phân tán từ chối dịch vụ (DDoS), hay tạo ra các mạng máy tính zombie (botnet).
Những cách lây lan của sâu máy tính
Sâu máy tính có thể lây lan với tốc độ rất nhanh
Sâu máy tính có thể lây lan qua nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào cách thiết kế và mục tiêu của chúng. Một số cách lây lan phổ biến của sâu máy tính là:
- Qua email: Sâu máy tính có thể gửi email chứa đường dẫn hay tệp tin đính kèm đến các địa chỉ trong danh bạ của nạn nhân. Khi người nhận mở email hay tệp tin đó, sâu máy tính sẽ được kích hoạt và tiếp tục lây lan qua email. Ví dụ về sâu máy tính lây lan qua email là ILOVEYOU, Melissa hay Mydoom.
- Qua mạng xã hội: Sâu máy tính có thể tận dụng các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Twitter hay Instagram để lây lan. Sâu máy tính có thể đăng các bài viết hay tin nhắn chứa liên kết hay hình ảnh lừa đảo để thu hút sự chú ý của người dùng. Khi người dùng nhấn vào liên kết hay hình ảnh đó, sâu máy tính sẽ được tải về và chạy trên thiết bị của họ. Ví dụ về sâu máy tính lây lan qua mạng xã hội là Koobface, Ramnit hay Zeus.
- Qua USB: Sâu máy tính (worm) lây lan qua usb thường, thẻ nhớ hay ổ cứng ngoài. Khi người dùng cắm thiết bị này vào máy tính khác, sâu máy tính sẽ tự động chạy và lây lan sang máy tính đó. Ví dụ về sâu máy tính lây lan qua USB là Stuxnet, Conficker hay Autorun.
Làm thế nào để có thể phát hiện máy tính có sâu?
Để phát hiện sâu máy tính, bạn nên chú ý đến một số dấu hiệu sau:
- Máy tính của bạn hoạt động chậm hơn bình thường, có thể do sâu máy tính chiếm dụng tài nguyên hệ thống.
- Máy tính của bạn gửi ra nhiều email hay tin nhắn không rõ nguồn gốc, có thể do sâu máy tính tự động phát tán qua các kênh liên lạc.
- Máy tính của bạn có những tệp tin hay thư mục mới không rõ xuất xứ thì có thể do sâu máy tính sao chép chính nó vào các vị trí khác nhau.
- Bạn sẽ không thể dùng máy tính để truy cập vào một số trang web hay dịch vụ an ninh, vì sâu máy tính chặn lại để tránh bị phát hiện hay bị loại bỏ.
Phần mềm nào giúp diệt sâu máy tính?
Để diệt sâu máy tính, người dùng cần phải có một phần mềm bảo mật uy tín và cập nhật thường xuyên. Một số phần mềm bảo mật có thể giúp diệt sâu máy tính là:
Bạn có thể dùng các phần mềm bảo vệ máy tính để có thể diệt sâu và virus trong thiết bị hiệu quả
- Microsoft Defender Antivirus: Đây là phần mềm bảo mật được tích hợp sẵn trong các phiên bản Windows từ Windows 8 trở lên. Phần mềm này có thể bảo vệ máy tính khỏi các loại phần mềm độc hại như virus, spyware, ransomware hay sâu máy tính. Phần mềm này cũng có thể quét và loại bỏ các tệp tin nghi ngờ hay ngăn chặn các trang web hay tải xuống có chứa mã độc.
- Malwarebytes: Đây là một phần mềm bảo mật chuyên dụng cho việc diệt malware, bao gồm cả sâu máy tính. Phần mềm này có thể phát hiện và loại bỏ các loại malware mới nhất hay những loại malware khó xử lý như rootkit hay keylogger. Phần mềm này cũng có thể bảo vệ người dùng khỏi các trang web lừa đảo hay các quảng cáo có chứa mã độc.
- Kaspersky Anti-Virus: Đây là một phần mềm bảo mật nổi tiếng và được tin cậy trên toàn thế giới. Phần mềm này có thể cung cấp một lớp bảo vệ toàn diện cho máy tính khỏi các loại phần mềm độc hại, bao gồm cả sâu máy tính. Phần mềm này có thể ngăn chặn các cuộc tấn công từ xa, phát hiện và xóa các tệp tin nhiễm sâu, và cập nhật cơ sở dữ liệu về các mối đe dọa mới nhất.
Làm thế nào để có thể phòng tránh sâu máy tính?
Để phòng tránh sâu máy tính, người dùng nên thực hiện các biện pháp sau:
- Cài đặt và cập nhật thường xuyên các phần mềm bảo mật uy tín.
- Không mở các email hay tệp tin đính kèm từ các nguồn không tin cậy.
- Không tải về hay chia sẻ các tệp tin lậu qua các mạng lưới ngang hàng.
- Không truy cập các trang web độc hại hay có nội dung bất hợp pháp.
- Cập nhật các bản vá lỗi cho hệ điều hành và các ứng dụng.
Mong rằng thông qua bài viết bạn đã hiểu sâu máy tính là gì, cũng như những thông tin khác liên quan đến loại phần mềm độc hại này. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn thông tin hữu ích để có thể diệt sâu một cách hiệu quả.
