Jupiter là sao gì? 10 phát hiện thú vị về loại sao này

Jupiter là sao gì trong Hệ Mặt Trời? Với những ai yêu thích, có niềm đam mê tìm hiểu về địa lý chắc chắn đã khám phá và có nhiều thông tin về các hành tinh, trong đó có Jupiter. Tuy nhiên vẫn có nhiều người chưa biết về hành tinh này, vậy thì hãy cùng chúng tôi khám phá nhé!

Cùng tìm hiểu Jupiter là sao gì?

Jupiter là sao gì?

Jupiter là Sao Mộc, được đặt theo tên của một vị thần thời cổ đại. Trong thần thoại Hy Lạp, Zeus là tên thần trị vì các vị thần, cai quản đỉnh Olympia, đồng thời cũng là thần sấm chớp. Khi nhìn qua kính thiên văn, sao Mộc trông rất thanh tú, oai phong lẫm liệt giống như một vị thần. Chính vì thế mà người Hy Lạp đã đặt tên cho sao Mộc này theo tên vị thần Zeus; tiếng La Mã, Zeus nghĩa là Jupiter. Vì vậy sao Mộc được gọi là Jupiter.

Sao Mộc là hành tinh thứ 5, lớn nhất trong hệ Mặt trời của chúng ta. Mộc tinh là hành tinh khí khổng lồ, chứa chủ yếu là khí hiđrô và heli. Lớp khí quyển ngoài cùng hiện lên với nhiều dải mây ở độ cao khác nhau. Đây là kết quả của hiện tượng nhiễu loạn khí động và tương tác với những cơn bão tại biên. Sao Mộc được biết đến bởi người La Mã và Hy Lạp cổ đại, có thể quan sát bằng mắt thường. 

Bán kính trung bình của Sao Mộc là 69.911km ~ 1/10 bán kính Mặt Trời, gấp 11 lần bán kính Trái Đất. Đường kính: 139.822 km. Quỹ đạo: 11,9 năm Trái đất. Ngày: 9.8 giờ Trái Đất.

Jupiter là Sao Mộc, được đặt theo tên một vị thần tối cao Zeus của Hy Lạp cổ đại

10 phát hiện thú vị về Sao Mộc (Jupiter)

Sao Mộc được con người biết đến từ thời xa xưa, nhưng với sự ra đời của kính thiên văn và nhiều công cụ chuyên môn khác, các nhà khoa học đã có thể nghiên cứu kỹ lưỡng và tỉ mỉ hơn về hành tinh này. Thật sự khi nói về vũ trụ sẽ có rất nhiều thông tin thú vị muốn chia sẻ tới quý vị và các bạn. 

Nhưng hôm nay, mình muốn giới thiệu chi tiết hơn về Mộc Tinh. Dưới đây là 10 sự thật thú vị nhất về sao Mộc, cùng theo dõi nhé!

• Sao Mộc – hành tinh lớn nhất Hệ Mặt Trời

Vì sao Sao Mộc là hành tinh lớn nhất Hệ Mặt Trời? Về khối lượng, Mộc tinh này nặng hơn Trái Đất 318 lần; gấp 2,5 tổng khối lượng của các hành tinh còn lại.

Tuy nhiên, địa khối Sao Mộc lớn hơn thì hình dạng của nó sẽ bé hơn. Bởi nếu thêm khối lượng, mật độ vật chất trong hành tinh sẽ dày đặc hơn, các lực tương tác sẽ tự kéo các vật chất này về nhau và hành tinh sẽ bị co lại. Theo ước tính, sao Mộc có thể tăng thêm 4 lần khối lượng mà không bị co lại, nếu vượt quá giới hạn này, kích thước của nó sẽ có sự thay đổi.

Sao Mộc là hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt Trời

• Sao Mộc không phải một “ngôi sao”

Mặc dù chúng ta hay gọi nó là “Sao” Mộc, nhưng về định nghĩa “ngôi sao” và “hành tinh” là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Theo đó, ngôi sao hiện tại gần chúng ta nhất đó chính là Mặt Trời. Theo Wikipedia, “ngôi sao” được định nghĩa như sau:

Các nhà thiên văn gọi Sao Mộc là một “Ngôi sao lỗi”, mặc dù Sao Mộc có chứa rất nhiều khí Hydro và Heli. Tuy nhiên tâm của hành tinh này không đủ khối lượng để kích thích các phản ứng tổng hợp hạt nhân. Trong khi đó, một ngôi sao thực thụ như Mặt trời sẽ liên tục diễn ra các phản ứng bên trong tâm nhờ vào áp lực và nhiệt độ rất lớn. Những phản ứng này diễn ra liên tục sẽ tạo ra năng lượng cho những ngôi sao. 

Để tạo ra được các phản ứng tổng hợp hạt nhân và trở thành một ngôi sao chính hiệu, Sao Mộc cần thêm tăng thêm 70 lần khối lượng trong kích thước hiện tại. Tuy nhiên, theo phân loại Mộc tinh là hành tinh có chứa khí gas khổng lồ, chứ không thể xem là một ngôi sao.

Tâm của Mộc Tinh này không đủ khối lượng để kích thích các phản ứng tổng hợp hạt nhân

• Sao Mộc – hành tinh quay nhanh nhất trong Hệ Mặt Trời

Chỉ tốn khoảng chưa tới 10 tiếng để Mộc tinh tự quay quanh trục của chính mình, vận tốc quay đạt khoảng 12.6km/s. Bởi đây không phải là vật rắn, cộng với momen động lượng của nó lớn, dẫn tới việc bị phình ra ở phần xích đạo. Đường kính xích đạo lớn hơn đường kính đi qua hai cực khoảng hơn 9000km.

Sao Mộc có khối lượng tổng thể lớn và là hành tinh duy nhất có tâm khối với Mặt Trời, nằm ngoài bề mặt của Mặt trời. Thời gian cần thiết để nó hoàn thành một vòng quanh ngôi sao chủ là 11,86 năm Trái Đất so với khoảng cách Mặt Trời là 778 triệu km. Với vận tốc quay nhanh như vậy, Sao Mộc sẽ sinh ra từ trường mạnh, tạo ra nhiều bức xạ xung quanh bề mặt của hành tinh này.

Chỉ tốn khoảng chưa tới 10 tiếng để Mộc tinh tự quay quanh trục của chính mình, vận tốc quay đạt khoảng 12.6km/s

• Mây trên Sao Mộc dày khoảng 50km

Mặc dù có kích thước khổng lồ, đám mây vào vệt bão mà chúng ta quan sát được chỉ dày khoảng 50km. Những đám mây này hình thành từ những tinh thể Amoni vỡ ra tạo thành hai tầng mây. Những vật chất mà chúng ta thấy màu tối có thể là những hợp chất từ bên trong Mộc tinh nổi lên và phản ứng với ánh sáng Mặt Trời, dẫn tới tối màu. Bên dưới tầng mây đó chính là thành phần của yếu của Jupiter là Hidro và Heli.

• Vết đỏ lớn – Đặc trưng của Sao Mộc

Vết đỏ lớn là đặc trưng của Mộc tinh, đây là một cơn bão xoáy nghịch có vị trí tại bán cầu Nam của Sao Mộc; với đường kính đo được khoảng 24000km và độ cao ước tính khoảng 12000 tới hơn 16000km. Về lý thuyết, Mộc tinh đủ lớn để chứa từ 2 đến 3 hành tinh có kích thước tương tự Trái Đất.

Điều thú vị là vết đỏ này đã tồn tại trên trên hành tinh này ít nhất 350 năm. Năm 1665, thế kỷ XVII là lần đầu tiên nhà thiên văn học là Giovanni Cassini quan sát thấy cơn bão này. Cho đến mãi những năm đầu thế kỉ XX, người ta mới đưa ra lý thuyết vết đỏ lớn này chính là một cơn bão được tạo ra bởi sự hỗn loạn do vận tốc quay quanh trục quá nhanh. Những lý thuyết này được chứng mình là đúng sau khi tàu Voyager 1 đã quan sát cận cảnh vào tháng 3 năm 1979.

Mặc dù vậy, kích thước của hành tinh này đã bị giảm đáng kể. Theo những ghi chép từ quan sát của Ông Cassini vào thế kỉ XVI, nó có vẻ lớn gấp đôi so với bây giờ. Không biết rằng trong tương lai nó có bị biến mất hoàn toàn hay không, nhưng người ta tiên đoán rằng sẽ vẫn xuất hiện hiện những hiện tượng tương tự ở những khu vực khác trên hành tinh.

Vết đỏ lớn đặc trưng là một cơn bão xoáy nghịch có vị trí tại bán cầu Nam của Sao Mộc

• Sao Mộc cũng có vành đai

Khi nhắc tới vành đai xung quanh hành tinh, có lẽ mọi người thường nghĩ đến  sao Thổ, nhưng sự thật là cả sao Mộc và sao Thiên Vương cũng có vành đai riêng. Sao Mộc là hành tinh thứ 3 được phát hiện điều này lo do vành đai của nó rất mờ nhạt và khó có thể quan sát. Vài đai này được chia ra thành 3 vành đai nhỏ hơn gồm các phân đoạn, Halo nằm trong cùng, vòng chính nằm ở giữa và vòng ngoài.

• Từ trường của Sao Mộc lớn hơn 14 lần Trái Đất 14

Sao Mộc là hành tinh có từ trường lớn nhất trong Hệ Mặt Trời, vì có thể sử dụng được la bàn. Sự tương tác của từ quyển với gió mặt trời sẽ tạo ra hiện tượng vành đai phóng xạ nguy hiểm, có thể gây ra thiệt hại cho tàu vũ trụ muốn thăm dò nơi đây. 

Sao Mộc có bốn mặt trăng lớn nhất trong tất cả quỹ đạo trong từ quyển, giúp bảo vệ khỏi gió từ Mặt Trời. Từ trường của Sao Mộc cũng chịu trách nhiệm bảo vệ các đợt phát xạ vô tuyến cực mạnh từ các vùng cực của hành tinh.

Trong 8 hành tinh, Sao Mộc là hành tinh có từ trường lớn nhất, có khả năng tạo phóng xạ vành đai gây nguy hiểm

• Sao Mộc có tới 79 Mặt Trăng

Sao Mộc là hành tinh “đào hoa” nhất vì có đến 79 vệ tinh quay xung quanh. Tuy nhiên đây chỉ là những vệ tinh chính thống, đã được đặt tên. Trên thực tế Mộc tinh có hơn 200 vệ tinh tự nhiên có quỹ đạo xung quanh. Những mặt trăng của Sao Mộc thường có đường kính nhỏ hơn 10km, được khám phá sau năm 1975, thời điểm tàu thăm dò đầu tiên có tên Pioneer 10 tới khám phá nơi đây.

Dù có nhiều mặt trăng vây quanh, nhưng chỉ có 4 cái chính được để ý nhiều nhất, có tên gọi chung là Galilean do được phát hiện bởi nhà du hành vũ trụ Galileo Galilei. Tên của chúng được đặt theo thứ tự về khoảng cách tới hành tinh chủ, ví dụ như: Io, Europa, Ganymede và Callisto. Mặt trăng lớn nhất trong Hệ Mặt Trời là Ganymede với đường kính khoảng 5200km, đứng thứ 2 là mặt trăng Titan của sao Thổ.

• Đã 9 lần đưa tàu thăm dò lên Sao Mộc

Lần đầu NASA đưa lên đây là con tàu Pioneer 10 vào tháng 12 năm 1973. Sau đó là con tàu Pioneer tháng 12 năm 1974. Tiếp tục vào năm 1979 là hai anh Voyager 1 và 2. Sau đó là một thời gian rất lâu sau, mãi đến tháng 12, năm 1992 con tàu Ulysses mới được đưa lên đây.

Vào năm 2000, tàu Cassini tiếp tục hành trình khám phá, qua sao Thổ. Cuối cùng là vào năm 2007, NASA phóng tàu New Horizons, đây là nhiệm vụ khám phá gần đây nhất nhưng không phải là nhiệm vụ cuối cùng. Hứa hẹn trong tương lai sẽ có nhiều hành trình khám phá sao Mộc và các hành tinh khác. 

•  Có thể quan sát Sao Mộc bằng mắt thường

Mặc dù có khoảng cách rất xa Trái Đất nhưng nó là hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt Trời; sáng thứ 3, chỉ sau Sao Kim và mặt trăng. Chính vì thế mà chúng ta có thể nhìn thấy Sao Mộc bằng mắt thường mà không cần dùng kính thiên văn.

Hy vọng qua những thông tin trong bài viết trên đây đã giúp các bạn biết Jupiter là sao gì, cùng những sự thật thú vị về hành tinh này trong Hệ Mặt Trời.