Else Lasker-Schüler là nhà thơ, nhà viết kịch nổi tiếng có tầm ảnh hưởng lớn trong nền văn học của Đức. Bà đã được Google Doodle vinh danh nhân dịp 83 năm ngày xuất bản bài thơ nổi tiếng “Me Me Blaues Klavier (của My My Piano Piano) vào ngày 07/02/2020? Để biết thêm thông tin về bà các bạn hãy cùng Palda.vn cùng tìm hiểu nhé!
Else Lasker-Schüler là ai?
Nội dung chính
Tiểu sử cuộc đời của Else Lasker-Schüler
Tiểu sử của bà
Else Lasker-Schüler (nhũ danh Elisabeth Schüler) sinh ngày 11/2/1869 – mất ngày 22/01/1945 tại Elberfeld, Wuppertal ở phía tây của nước Đức. Bà là nhà thơ người Đức gốc Do Thái, là nhà viết kịch nổi tiếng với lối sống phóng khoáng ở Berlin nhờ vào thiên phú thơ ca độc đáo của mình. Bà là con út trong một gia đình trung lưu có 6 người con. ( theo Else Lasker-Schüler wiki tiếng anh)
Trong nhiều văn bản tự truyện của bà, Else từng kể rằng bà có một tuổi thơ khá êm đềm và hạnh phúc. Jeannette Schüler (nhũ danh Kissing – mẹ của bà) là nhân vật trung tâm trong thơ của Else. Trong mỗi câu thơ của bà luôn có bóng dáng của mẹ. Ngay từ nhỏ, Else đã được mẹ dạy học và sớm nhận ra được tố chất văn chương của con gái nên đã khuyến khích khám phá sở thích nghệ thuật của mình và thiên hướng của bà là sáng tác thơ.
Nữ nhà thơ trữ tình vĩ đại nhất nước Đức
Cột mốc quan trọng trong cuộc đời của Elisabeth Schüler
Năm 1894, Schüler đã kết hôn với một bác sĩ yêu văn học Jonathan Lasker, sau đó họ chuyển đến Berlin sinh sống. Đây cũng là nơi mà bà xuất bản ra những bài thơ đầu tiên. Else Lasker-Schüler đã nhanh chóng trở nên nổi tiếng ở trong giới nghệ thuật Berlin, bà có nhiều cơ hội cọ sát với những nhân vật văn học hàng đầu ở thành phố.
Mặc dù được sống thỏa mãn với niềm đam mê, được tham gia các hoạt động văn học nghệ thuật, nhưng cuộc hôn nhân với Jonathan Lasker của Else lại không mấy hạnh phúc. Năm 1930, bà ly hôn chồng cũ và kết hôn với nhà soạn nhạc Georg Levin (1878 – 1941), bà thường gọi ông với nghệ danh là Herwarth Walden.
Lasker-Schüler đã cùng với người chồng thứ hai của mình khơi dậy trào lưu hiện đại trong văn học, nghệ thuật và âm nhạc. Năm 1910, ông Herwarth Walden thành lập Tạp chí Der Sturm (Cơn bão), nơi xuất bản các tác phẩm nổi bật của các nghệ sĩ trẻ và nhà thơ trong phong trào văn học hiện đại. Trong đó chủ yếu là các tác phẩm thơ và văn xuôi của Lasker-Schüler.
Nhà văn với tư duy độc lập và phóng khoáng
Từ khi kết hôn và hợp tác với Herwarth Walden, Else ngày càng trở nên nổi tiếng trong giới nghệ thuật ở Berlin. Những bài thơ của bà thường xuất hiện trong tất cả các tờ tạp chí và tuyển tập quan trọng, bao gồm cả Das Kinobuch – bộ sưu tập các kịch bản phim năm 1914 do Kurt Pinthus biên soạn (1886 – 1975). Không có kịch bản nào từng được dựng thành phim nhưng Lasker-Schüler đã trở thành người đam mê điện ảnh trong suốt quãng đời còn lại.
Trong Chiến tranh Thế giới thứ 2, Else buộc phải chạy trốn khỏi quê nhà định cư tại Jerusalem và tiếp tục xuất bản nhiều tác phẩm từ đây. Else Lasker-Schüler đã tự khẳng định tên tuổi cho mình và trở thành điểm sáng trong nền văn học mang tính biểu tượng Der Sturm (Hồi giáo Bão tố).
Từ trái sang phải: Berthold Lasker; Else Lasker-Schüler; Anna Lindwurm-Lindner và Franz Lindwurm-Lindner vào khoảng năm 1900
Năm 1932, sau nhiều năm cống hiến cho nền văn học, bà Lasker-Schüler đã nhận được giải thưởng danh giá Kleist – danh hiệu văn học cao nhất của Đức vào thời điểm đó. Sau khi nhận được giải thưởng, bà đã trốn khỏi Berlin sang Zürich (Thụy Sĩ). Từ Zürich, Lasker-Schüler bay đến Palestine vào năm 1934 và 1937.
Vào năm 1939, lần thứ 3 Else bay đến Palestine nhưng không thể quay về Châu Âu vì bị tước quyền công dân. Thời điểm đó, bà đã sống tại Jerusalem, được sự hỗ trợ từ phía Cơ quan Do Thái và nhà xuất bản Salman Schocken.
Năm 1944, sức khỏe của Else dần yếu đi, bà đã lên cơn đau tim vào ngày 16/01 và qua đời vào ngày 22/1/1945, tại Jerusalem. Bà ra đi để lại một lượng tác phẩm thơ ca khổng lồ và có giá trị lớn, trong đó có những tác phẩm đang còn viết dang dở như “I and I”.
(Elisabeth Schüler) sinh ngày 11/2/1869 – mất ngày 22/01/1945 tại Elberfeld, Wuppertal, Đức
Phong cách sáng tác văn của Else Lasker-Schüler
Do tính chất công việc và một tâm hồn nghệ sĩ, Else Lasker-Schüler đã mang đến những gì sống động nhất vào trong cuộc sống hàng ngày. Bà thường có sở thích lập dị, mặc những chiếc áo choàng màu sắc lòe loẹt, thường xuất hiện với những bộ đồ hóa trang để tham gia vào những cuộc gặp gỡ nghệ thuật ở Berlin. Chính bởi tư duy khác lạ đã tạo ra một thiên tài về văn học – hội họa, Else Lasker-Schüler cũng tự khẳng định và trở thành điểm sáng trong nền văn học mang biểu tượng Der Sturm. Chủ đề chính trong những tác phẩm bất hủ của bà là thể hiện sự lãng mạn, sự tưởng tượng và cả nỗi cô đơn, mang tính tôn giáo cao.
Những tác phẩm nghệ thuật của nữ thi sĩ Do Thái phần lớn thuộc thể loại thơ tình, thêm vào đó là một số bài thơ về lời cầu nguyện mang đậm tính chất tôn giáo cao. Sự chuyển đổi giữa hai thể loại này diễn ra rất trôi chảy, cực kỳ phong phú về mô típ Kinh thánh và phương Đông. Phong cách tự do của bà không chỉ thấm đẫm trong thơ ca mà ngay cả trong các quy tắc ở bên ngoài cũng vậy. Một trong những tác phẩm điển hình, mang đậm phong cách của nhà văn Else Lasker-Schüler đó là “Ein alter Tibet Teppich” ( Một tấm thảm Tây Tạng cũ). Bài thơ được sáng tác vào năm 1910, sau lần xuất bản đầu tiên trên tạp chí Der Sturm và tiếp tục được tái bản rất nhiều lần.
Phần lớn các tác phẩm làm nên tên tuổi của nữ thi sĩ Else Lasker-Schüler thuộc thể loại thơ tình
Nữ thi sĩ Else Lasker-Schüler được Google Doodle vinh danh
Vào ngày 7/2/2020, Google đã thay hình ảnh trên trang chủ Doodle do nghệ sĩ Cynthia Kittler thiết kế. Chắc hẳn nhiều người cũng khá bất ngờ và cảm thấy tò mò không biết hình ảnh này có ý nghĩa gì? Đây là hình ảnh kỷ niệm 83 năm ngày cho ra mắt tác phẩm “Mein blaues Klavier” của nhà viết kịch, nhà thơ và nghệ sĩ người Đức gốc Do Thái Else Lasker-Schüler nổi tiếng.
Theo đó, ngày 07/02/1937, một tờ báo của Thụy Sĩ đã xuất bản bài thơ nổi tiếng của bà có tên là “Mein blaues Klavier” (My Blue Piano – Phím dương cầm buồn của tôi). Hình ảnh phím đàn piano đặt trên lưng lạc con đà được nghệ sĩ Cynthia Kittler thiết kế rất tinh tế, cùng những hình ảnh về cuộc sống đời thường và công việc của nữ nhà thơ Schüler. Điều này thể hiện sự ngưỡng mộ, nhằm vinh danh tác phẩm của nữ thi sĩ nổi tiếng. Bức họa vinh danh đồng thời cũng thể hiện được cuộc đời và sự nghiệp của nữ nhà thơ.
Các tác phẩm của bà ở thời điểm hiện tại vẫn còn có sức ảnh hưởng lớn tại Đức và thế giới. Có thể nói, cuộc đời và sự nghiệp của nữ nhà thơ được coi như hiện thân của sự độc lập, tự do người phụ nữ hiện đại.
Ngày 07/02/2020, Google Doodle vinh danh nữ thi sĩ Else Lasker-Schüler; hình ảnh do nghệ sĩ Cynthia Kittler thiết kế
Nội dung bài thơ “Mein blaues Klavier” (Dương cầm buồn của tôi)
Tôi có cây đàn dương cầm xanh ở nhà
Nhưng không biết chơi một nốt nhạc nào.
Nó nằm trong bóng tối cánh cửa tầng hầm,
Kể từ khi thế giới trở thành chốn bạo tàn.
Bốn bàn tay những vì sao từng chơi đàn –
Và nàng trăng trong thuyền ca hát.
Nhưng giờ đây chỉ còn lũ chuột ồn ào nhảy nhót.
Bàn phím đã vỡ thành từng mảnh.
Tôi khóc cho những xác chết màu xanh.
Hỡi thiên thần, hãy mở cửa cho tôi
Tôi chỉ ăn bánh mì cay đắng –
Dù biết rằng đó là điều cấm đoán
Khi tôi vẫn còn sống, bên cánh cửa thiên đường.
Những tác phẩm kinh điển của Lasker-Schüler
Trong cuộc đời sự nghiệp văn chương của mình, Else Lasker-Schüler đã để lại một số tập thơ và ba vở kịch, cũng như nhiều truyện ngắn, tiểu luận và thư. Các bài thơ của bà đã được đăng trên rất nhiều tạp chí khác nhau, trong số đó có tạp chí Der Sturm do người chồng thứ hai của bà biên tập và nhà xuất bản tạp chí văn học Die Fackel của Karl Kraus.
Lasker-Schüler để lại nhiều tác phẩm thơ ca, kịch có giá trị
Bên cạnh đó, Lasker-Schüler còn xuất bản thêm nhiều tuyển tập thơ khác. Ví dụ như:
Tập thơ “Styx”
Tập thơ đầu tiên được xuất bản vào năm 1902 với 7 bài thơ.
- Mùa xuân (Frühling)
- Bài nhảy của tôi (Mein Tanzlied)
- Lái xe (Trieb)
- Thác loạn (Orgie)
- Thiếu niên (Jugend)
- ‘Athánatoi
- Muôn năm! (Viva!)
Tập thơ “Der siebente Tag” (Ngày thứ 7)
Der siebente Tag là tập thơ thứ hai của bà được xuất bản vào năm 1905. Tập thơ gồm 8 bài thơ
- Bài hát tình yêu của tôi (Mein Liebeslied)
- Eva
- Ngày tận thế (Weltende)
- Ba người trong chúng tôi (Wir drei)
- Ruth
- Người của tôi (Mein Volk)
- Bài hát im lặng của tôi (phiên bản đầu tiên) – Mein stilles Lied (1.Fassung)
- Bài hát im lặng của tôi (phiên bản thứ 2) – Mein stilles Lied (2.Fassung)
Tập thơ “Meine Wunder” (My Miracles)
Ấn bản đầu tiên được xuất bản năm 1911, Tập thơ Meine Wunder gồm 5 bài thơ:
- Từ xa (Von weit)
- Nói nhẹ nhàng (Leise sagen)
- Mẹ tôi (meine Mutter)
- Nhớ nhà (Heimweh)
- Đến chúa (An Gott)
Bài thơ Gesammelte Gedichte (thơ hoàn chỉnh)
Tuyển tập thơ “Mein blaues Klavier” (My blue piano)
Được xuất bản năm 1943 gồm 10 bài thơ, gồm:
- Mẹ tôi (Meine Mutter)
- Cây đàn piano màu xanh của tôi (Mein blaues Klavier)
- người cầu nguyện (Gebet)
- Jerusalem (Jerusalem)
- Vũ công Wally (Die Tänzerin Wally)
- Sự sợ hãi (Die Verscheuchte)
- Tôi biết (Ich weiß)
- Mùa thu (Herbst)
- Tôi mến bạn… (Ich liebe dich…)
- The Holden (Dem Holden)
Lasker-Schüler mặc trang phục phương Đông với tư cách là nhân vật thay thế “Hoàng tử Yussuf”
Vào năm 1908, Lasker-Schüler đã viết vở kịch đầu tiên và quan trọng nhất của cô mang tên “Die Wupper”. Tác phẩm đã được xuất bản vào năm 1909 và buổi biểu diễn đầu tiên diễn ra vào ngày 27/04/1919, tại Nhà hát Deutsches ở Berlin.
Phần lớn tác phẩm của Else là thơ tình, nhưng cũng có một số bài thơ và lời cầu nguyện mang tính tôn giáo sâu sắc. Sự chuyển đổi giữa hai thể loại này được thể hiện khá trôi chảy, mạch lạc. Các phẩm sau này của cô đặc biệt phong phú về mô típ Kinh thánh và phương Đông.
Ngoài hình thức thơ, Lasker-Schüler cũng rất tự do, phóng khoáng đối với các quy tắc bên ngoài; tuy nhiên các tác phẩm của cô nhờ đó đạt được sự tập trung bên trong nhiều hơn. Cô cũng không ác cảm với thần học ngôn ngữ.
Một ví dụ điển hình về nghệ thuật thơ ca của Lasker-Schüler là bài thơ “Ein alter Tibetteppich” (Một tấm thảm Tây Tạng cũ) được sáng tác năm 1910. Tác phẩm được tái bản nhiều lần sau lần xuất bản đầu tiên trên tạp chí Der Sturm, bài đầu tiên trong số này được đăng ở Fackel.
“Ein thay Tibetteppich”
“Deine Seele, chết chết tôi nói dối,
Ist verwirkt mit ihr im Teppichtibet.
Strahl ở Strahl, verliebte Farben,
Sterne, die sich himmellang umwarben.
Unsere Füße ruhen auf der Kostbarkeit,
Maschentausendabertausendweit.
Süßer Lamasohn auf Moschuspflanzenthron,
Wie lange küßt dein Mund den meinen wohl
Und Wang chết Wange buntgeknüpfte Zeiten schon?”
Dịch:
“Một tấm thảm Tây Tạng cũ”
“Linh hồn của bạn, mà tôi yêu quý, được
dệt bằng nó thành một tấm thảm Tây Tạng. Từng
sợi từng sợi, màu sắc tráng lệ,
Các ngôi sao chiếu vào nhau trên suốt chiều dài của bầu trời.
Đôi chân của chúng ta đặt trên kho báu Đường
khâu-hàng-nghìn-hàng-nghìn-ngang.
Vị Lạt-ma ngọt ngào trên ngai vàng cây xạ hương của anh
Bao lâu rồi miệng anh hôn em,
Và má kề má dệt màu lần nào?”
Đài tưởng niệm Lasker-Schüler của Stephan Huber tại Elberfeld, Wuppertal
Bên cạnh đó, Else Lasker-Schüler còn để lại cho nền văn học những tác phẩm cực kỳ xuất sắc kinh điển gồm:
Thơ
Sau mỗi cuộc chiến: Những nhà thơ phụ nữ thế kỷ 20. Eavan Boland (bản dịch và lời giới thiệu). Các bài thơ được dịch từ chín nhà thơ trong đó có Lasker-Schüler.
-
- Ngôi sao trên trán của tôi: Bài thơ được chọn lọc.
- Bài thơ được chọn: Audri Durchslag-Litt và Jeanette Litman-Demeestère
- Những bài thơ: Nini Ettlinger (bản dịch) và Josef Herman
- Chào bán. II: những bài thơ chọn lọc của Else Lasker-Schüler và nhiều bài khác của Rainer Maria Rilke.
- Giấc mơ kim cương của bạn Cắt mở động mạch của tôi.
Văn xuôi
Trái tim của tôi. Sheldon Gilman và Robert Levine
Buổi hòa nhạc. Jean M. Snook
Vở kịch
Ba vở kịch:
- Dòng sông đen tối
- Arthur Anonymous
- Tổ tiên của anh ấy, và tôi và tôi
Phim ảnh
Ich räume auf (” Putting Things Straight “) Đức 1979. Nữ diễn viên người Đức Gisela Stein vào vai Else Lasker-Schüler chiến đấu chống lại các biên tập viên của mình. Phim được phát sóng lần đầu tiên bởi Westdeutscher Rundfunk Köln, đạo diễn Georg Brintrup.
Mein Herz – niemandem! (1997) của Helma Sanders-Brahms có Lena Stolze đóng vai nhà thơ. Cốt truyện lên đến đỉnh điểm với nghịch lý về mối quan hệ sâu sắc của cô với Gottfried Benn – bác sĩ và nhà thơ đã trở thành một người Đức Quốc xã, công khai ủng hộ chế độ Đức Quốc xã ngay cả khi Lasker-Schüler bị buộc phải lưu vong.
Tầm ảnh hưởng của Else Lasker
Vào thế kỷ XX, một nhà thơ người Scotland – Hugh MacDiarmid đã đưa vào bản dịch một đoạn trích từ tác phẩm của Lasker-Schüler trong bài thơ dài “A Drunk Man Looking at the Thistle” năm 1926 thuộc dòng 401–410.
Mộ của bà được đặt trên Núi Oliu ở Jerusalem
Tưởng niệm bà Else
Đài tưởng niệm có tên “Thiên thần cho Jerusalem”
Vào tháng 4/2007, Đài tưởng niệm Else Lasker-Schüler có tên “Thiên thần cho Jerusalem” được đặt trong rừng Jerusalem. Ngoài ra, một tấm bảng tưởng niệm bà tại Motzstraße 7, Berlin-Schöneberg. Đây là nơi bà sống từ năm 1924 – 1933. Vào năm 1996, một phần của con phố này được đổi tên thành “Else-Lasker-Schüler-Straße”.
Trường học mang tên Else Lasker-Schüler
Hiện nay, ở Elberfeld, Wuppertal có một trường học mang tên Else Lasker-Schüler – “Trường học không phân biệt chủng tộc”. Thêm vào đó, một tấm bia tưởng niệm bà Else cũng được dựng tại Herzogstraße, Wuppertal.
Else-Lasker-Schüler-Society được thành lập
“Else-Lasker-Schüler-Society” được thành lập vào năm 1990, tại Wuppertal bởi nhà báo Hajo Jahn. Trong hơn 20 hội thảo quốc tế từ Breslau đến Tel Aviv, các tác phẩm của nhà thơ Else được giới thiệu và thảo luận liên quan đến sự phù hợp cho sự hiện diện và tương lai.
Khu phố lấy tên Else Lasker-Schüler
Tại Jerusalem bà được đặt tên cho một con phố nhỏ trong khu phố Nayot, Rehov Else. Con phố này nằm trên một sườn núi Jerusalem, gần với Đài tưởng niệm Kennedy. Yad Kennedy là tác phẩm điêu khắc để vinh danh Lasker-Schüler giống như một thân cây mảnh mai có cánh. Tấm bia được đặt vào năm 1997, và bị đánh cắp vào tháng 7/ 2007.
“Thiên thần Jerusalem” – Đài tưởng niệm Else Lasker-Schüler
Vở kịch “My Blue Piano” được trình diễn
Năm 2007, vở kịch “My Blue Piano” của nhà biên kịch người Scotland – Marty Ross (Radio 4/ 2007) được trình diễn. Vở kịch tường thuật, tưởng nhớ lại những ngày cuối đời của Else ở Jerusalem; tưởng tượng về cuộc sống nội tâm của cô vào những ngày cuối cùng của cuộc đời.
Với toàn bộ thông tin về Else Lasker-Schüler là ai trên đây chắc hẳn đã giúp các bạn có thêm hiểu biết về nữ nhà văn, nhà hội họa tài ba nổi tiếng của nước nước Đức. Sức ảnh hưởng trong tư duy sáng tác của bà đã có ảnh hưởng lớn đến nhiều người Đức. Else Lasker- Schüler đã mất nhưng các tác phẩm của bà để lại luôn có giá trị lớn, được tôn trọng và vinh danh. Để biết thêm nhiều thông tin về các nhân vật nổi tiếng, có ảnh hưởng, các bạn hãy theo dõi Palda.vn để đón đọc những bài viết mới nhất nhé!
>> Xem thêm: Giáo sư rapee sagarik “cha đẻ của hoa lan xứ Chùa Vàng” là ai?
